დააგემოვნეთ ქართული ისტორია
ᲩᲕᲔᲜᲡ ᲨᲔᲡᲐᲮᲔᲑ
მარანი „39 ქვევრის“ ძირითადი ფასეულობა ტრადიციული ქართული ღვინოა, უძველესი მეთოდით ქვევრში დაყენებული, ადგილობრივი ჯიშებიდან.
ჩვენი მიზანი სწორედ ასეთი ღვინის წარმოება იყო, ამიტომაც გადავწყვიტეთ მარანი ისტორიულ ადგილას აგვეშენებინა - სოფელ ბიწმენდში, ქართლის ერთ-ერთი ყველაზე გამორჩეულ ადგილას, ადგილობრივი მევენახეობა-მეღვინეობის ცენტრში. აქვე გავაშენეთ ჩვენი ვენახიც, სადაც ოთხი გამორჩეული ქართული ვაზის ჯიში მოგვყავს (შავკაპიტო, გორული მწვანე, ქისი და ხიხვი).
ბიწმენდს განსაკუთრებული ისტორიული მნიშვნელობა აქვს და იგი ქართული ტრადიციული მეღვინოების დიდ სახელებს უკავშირდება. პირველ რიგში გურამიშვილებს, მათ განთქმულ ვენახებსა და მარანს და მე-19 საუკუნის ერთ-ერთ ყველაზე გამორჩეულ მოღვაწეს, ილია წინამძღვრიშვილს, სოფელ წინამძღვრიანთკარის სამეურნეო სკოლის დაამარსებელსა და ცნობილ განმანათლებელს.
ჩვენი ღირებულებები და ხედვები სწორედ ამ ტრადიციას ეფუძნება.
ᲘᲡᲢᲝᲠᲘᲐ
ჩვენი მხარე, სოფელი ბიწმენდი, საგურამო (გურამიანთკარი), ჯიღაურა და სხვ. სოფლები ისტორიულად გურამიშვილების ვენახებითა და მარნებით იყო განთქმული. დავით გურამიშვილიც ახსენებს აქაურ ვაზსა და ღვინოს, ისტორიულ წყაროებშიც გვხვდება ცნობები მხარის სახელოვანი ღვინოების შესახებ. მე-19 საუკუნეში კი ილია წინამძღვრიშვილის მონდომებით აქაურობამ სამეურნეოსთან ერთად საგანმანათლებლო სტატუსიც მოიპოვა. მან ჯერ სასწავლებელი გასნა, შემდეგ კი წიგნი გამოსცა ვაზის გაშენებაზე. სწორედ მის წიგნში ვხვდებით ცნობებს იმის შესახებ, რომ აქ გურამიშვილებს 200 დღიურზე მეტი ვენახი ჰქონიათ, ვენახის შუაგულში კი დიდი თლილი ქვით აშენებული მარანი ყოფილა (რომელიც დღესაც აქტიურია) „გავსილი დიდრონ-დიდრონი ქვევრებით“.
ᲥᲐᲠᲗᲚᲘ
ქართლი ქართული მეღვინეობის ერთ-ერთი ყველაზე გამორჩეული რეგიონია, განსაკუთრებული ღვინოებით, და ამ განსაკუთრებულობას მას ადგილობრივი ჰავა, ნიადაგები და რა თქმა უნდა, ჯიშები სძენს: თეთრი ჯიშებიდან - ჩინური, გორული მწვანე, თეთრი ბუდეშური. წითლებიდან - თავკვერი და შავკაპიტო. ქართლში რქაწითელი და საფერავიცაა გავრცელებული და რამდენიმე უცხოური ჯიშიც, მაგ ალიგოტე, ან შავი და თეთრი პინო და სხვ. იშვიათი ჯიშებიც გვვხვდება - დანახარული, ბუზა, არაგვისპირული, ანდრეული, დაკიდულა, გრძელმტევანა, ღრუბელა და სხვ.
ქართლში მეღვინეობისთვის არაერთი მხარე, ხეობა თუ სოფელია - ატენი, ხიდისთავი, ოკამი, სამთავისი, ლამისყანა, მუხრანის ველი, თუმცა ბიწმენდი-საგურამო-ჯიღაურა-წინამღვრიანთკარის ზონა კიდევ უფრო განსაკუთრებული თვისებებით გამოირჩევა. ამ მხარეს „პატარა კახეთსაც“ კი უწოდებენ.
ᲐᲓᲒᲘᲚᲛᲓᲔᲑᲐᲠᲔᲝᲑᲐ
სოფელი ბიწმედნი განლაგებულია აღმოსავლეთ საქართველოში, მცხეთა-მთიანეთის რეგიონის მცხეთის მუნიციპალიტეტში, მუხრან-საგურამოს ვაკის ჩრდილო-აღმოსავლეთ ნაწილში, ჩამოუდის ახატნისა და რუსის ხევი და ჩრდილო-აღმოსავლეთით საკმაოდ დიდი ტყის მასივები ესაზღვრება. სოფელი ზღვის დონიდან 620-650 მ. სიმაღლეზეა, ქალაქ მცხეთიდან კი დაშორებულია 20 კილომეტრით.
ᲜᲘᲐᲓᲐᲒᲘ ᲓᲐ ᲙᲚᲘᲛᲐᲢᲘ
საგურამოს ვაკეზე ძირითადად მდელოს ყავისფერი და ალუვიური კარბონატული ნიადაგები გვხვდება, რომლებიც ხასიათდებიან მარცვლოვანი სტრუქტურით. ალაგ-ალაგ გვხვდება ქვიან-კენჭიანი ხირხატიანი ადგილები. ნიადაგს აქვს კარგი ფიზიკური თვისებები და საკმარისად ინარჩუნებს ტენიანობას. მდიდარია მინერალებით და მიკროელემენტებით. ნაყოფიერი ჰორიზონტის სიღრმე ზოგან 60 – 80 სმ-ია. სიღრმის მატებასთან ერთად ხასიათდება მაღალი ჯამური კარბონატობით და ტუტე რეაქციით.
ჩვენი ვენახებიც კლასიკური მაგალითია ამ ზონისთვის, განსაკუთრებით, თუკი გავითვალისწინებთ, რომ იგი მთისწინებშია გაშენებული, ხევების სიახლოვეს და ტყის გავლენაც კარგად იგრძნობა. აქაურობას პატარა კახეთს ეძახიან, სადაც სიმწიფის პერიოდში ცხელი, მზიანი დღეები და გრილი, ნიავიანი ღამეები ყურძენს იდეალურად ამწიფებს. მთისწინები, მცირე დაფერდება, ტყე, კარგი აერაცია და საღამოს სიგრილეები საუკეთესო მოსავლის წინაპირობაა. ეს სიგრილეები ძალზე მნიშვნელოვანია ფიზიოლოგიური სიმწიფისთვის.
კლიმატის თვალსაზრისით ზომიერი, თბილი კლიმატით გამოირჩევა ბიწმენდი, ცივი ზამთრით და ცხელი ზაფხულით. ჰაერის საშუალო მრავალწლიური ტემპერატურა შეადგენს 10,8 C, ყველაზე ცხელი თვეებია ივლისი და აგვისტო. საშუალო ტემპერატურა ამ პერიოდში შეადგენს 22-230C, წლიური აქტიურ ტემპერატურათა ჯამი - 3240 - 36700 C. ხოლო საშუალო წლიური ნალექები- 570 – 620 მმ (ხანდახან აღწევს 700 მმ-ს, (მაგალითად - 691 მმ (2018 წ)). თოვლის სახით ნალექები ნაკლებად მოდის. ყველაზე ნალექიანი თვეებია - აპრილი (120 – 140 მმ) და მაისი (140 – 180 მმ).
ზამთრის მინიმალური უარყოფითი ტემპერატურა ზოგჯერ ეცემა - 13 – 15 0C, (უკანასკნელი 20 წლის განმავლობაში). ყველაზე ცივი თვეებია - დეკემბერი და თებერვალი. წლის განმავლობაში ჰაერის საშუალო ტენიანობა 60-62%-ის ფარგლებშია. ქარები ძირითადად სამხრეთ-დასავლეთიდან ჩრდილო-აღმოსავლეთისკენ ქრიან.
ᲘᲚᲘᲐ ᲬᲘᲜᲐᲛᲫᲦᲕᲠᲘᲨᲕᲘᲚᲘ
„ქართველ საზოგადოებას და იმის მოზარდ შვილებს დღევანდლამდე თავის დედა-ენაზე სამეურნეო სახელ-მძღვანელო სწავლა-მეცნიერების წიგნები არა აქვთ. საზოგადო საჭიროებამ და სოფ. წინაძღვრიანთკარის სამეურნეო სკოლის მოთხოვნილებამ დღეს ეს წიგნი დაბადა“ - ასე იწყებს თავისი უმნიშვნელოვანესი სახელმძღვანელოს წინასიტყვაობას ილია წინამძღვრიშვილი. ეს წიგნი, „ვაზის მოშენება“ 1889 წელს გამოიცა და იმ დროისთვის ყველაზე სრულყოფილ მეგზურს წარმოადგენდა მევენახეობით დაინტერესებული ადამიანებისთვის, განსაკუთრებით კი ადგილობრივი და სხვა რეგიონების ახალგაზრდობისთვის.
ილია წინამღვრიშვილმა სამეურნეო სკოლა 1883 წელს გახსნა და იგი მისი მოღვაწეობის გვირგვინად იქცა. სკოლა თავად ილიას ხარჯით გაიხსნა იგი მას სიცოცხლის ბოლომდე მეურვეობდა. აქ თაობები გაიზარდა, ხოლო მოგვიანდებით, საბჭოთა ხელისუფლებაც კი იძულებული იყო ეღიარებინა სკოლის მნიშვნელობა და მისი დამაარსებლის ღვაწლი, რადგან 1933 წელს სკოლის ბაზაზე წინამძღვრიანთკარის სასოფლო-სამეურნეო ტექნიკუმი შეიქმნა, რომელიც ილია წინამძღვრიშვილის სახელობის იყო.
